IKON: Kalimantan Home

Sumber: IKON TV, the Netherlands,1 July 2007; 22:50
by Paul Rosenmoller
In Zuid-Oost Azië, met name in Maleisië en Indonesië, vindt een enorme CO2-ramp plaats. Grote veengebieden vallen hier ten prooi aan ontbossing. Het hout is zeer geliefd en op de lege velden worden oliepalmplantages gevestigd. Het gevolg van de ontbossing is dat het waterpeil in deze gebieden drastisch daalt. Daardoor komt de CO2, die van nature in het veen zit opgeslagen, vanzelf vrij. En dat gebeurt in zulke gigantische hoeveelheden, dat Indonesië hierdoor wereldwijd op de 3e plaats van CO2-uitstotende landen staat, terwijl het zónder de uitstoot uit de veengebieden op de 21e plaats zou staan. Acht procent van de wereldwijde CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door ontginning van de veengebieden.

Paul Rosenmöller praat in een van de zwaar gehavende gebieden onder meer met natuurbeschermer Willy Smits. ‘Je ziet of ruikt het niet, maar we lopen nu in dichte CO2-dampen. Er vindt hier een natuurramp van ongekende omvang plaats’, vertelt Smits. De overheid is zich bewust van de ernst van de situatie en neemt maatregelen, die worden tegengewerkt door corruptie. Rijken uit de stad voorzien teams van arme arbeiders in de dorpen van kettingzagen. Die zien in de weliswaar illegale maar goed lonende houtkap een mogelijkheid om aan hun arme bestaan in het oerwoud te ontsnappen. Smits leidt Rosenmöller ook rond in een opvang voor orang-oetangs, die door het kappen van de bossen hun natuurlijke leefomgeving zijn kwijtgeraakt. De dieren komen zwaar ondervoed en ziek binnen. Smits: ‘Voor de oliepalmplantages worden de wouden met de grond gelijk gemaakt. Voor de orang-oetangs blijft er niets anders over dan op de kale vlakte rond te scharrelen en zich te voeden met de scheuten van de jonge plantjes.’
Rosenmöller bezoekt met Alue Dohong, onderzoeker van Wetlands International Indonesia het ‘Mega-rice’ project, in 1994 opgezet door de overheid om in grote gebieden op Kalimantan rijstvelden aan te leggen. ‘De veenbodem is daar absoluut niet geschikt voor. Je vernietigt het veen ermee. Maar de regering heeft niet bij de kwetsbaarheid van dit ecosysteem stilgestaan.’ legt Dohong uit, terwijl hij over de dorre velden uitkijkt waar niets meer op wil groeien. Ze gaan ook kijken bij een oliepalmplantage, die er op het eerste gezicht juist groen en gezond uitziet. Maar schijn bedriegt.

Met de Indonesische minister van milieu Witoelar praat Rosenmöller over de maatregelen die de Indonesische overheid neemt om de milieuramp een halt toe te roepen. Uit dat gesprek wordt duidelijk, dat het probleem de mogelijkheden en de verantwoordelijkheden van deze regering overstijgt. ‘Zonder hulp van de internationale gemeenschap kunnen we het tij niet keren’, aldus Witoelar.

Interviews en presentatie: Paul Rosenmöller; research: Lotje Dercksen, Marjolein Schut, Renate Megens; productie: Marie-Louise van Agtmael, Pauline Veltman; camera: Peter van der Linden, Tijn van Neerven; geluid: Geert Poelgeest; montage: Floor Rodenburg; samenstelling en regie: Hans Hermans en Martin Maat; eindredactie: Christof van Basten Batenburg.